Kodeks Pracy
<< WSTECZ
<SPIS TREŚCI>
DZIAŁ ÓSMY
UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM (115)
Art. 176. Nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz tych prac.
Art. 177. § 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do pracownicy w okresie próbnym, nie przekraczającym jednego miesiąca.
§ 3. Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.
§ 3 1 . (116) Przepisu § 3 nie stosuje się do umowy o pracę na czas określony zawartej w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
§ 4. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę. W razie niemożności zapewnienia w tym okresie innego zatrudnienia, pracownicy przysługują świadczenia określone w odrębnych przepisach. Okres pobierania tych świadczeń wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
§ 5. (117) Przepisy § 1, 2 i 4 stosuje się odpowiednio także do pracownika-ojca wychowującego dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego.
Art. 178. (118) § 1. Pracownicy w ciąży nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139.
§ 2. Pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139, jak również delegować poza stałe miejsce pracy.
Art. 178 1 . (119) Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej; w razie braku takich możliwości pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy. Przepisy art. 179 § 4-6 stosuje się odpowiednio.
Art. 179. (120) § 1. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pracy wymienionej w przepisach wydanych na podstawie art. 176, wzbronionej takiej pracownicy bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
§ 2. Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pozostałych pracach wymienionych w przepisach wydanych na podstawie art. 176 jest obowiązany dostosować warunki pracy do wymagań określonych w tych przepisach lub tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Jeżeli dostosowanie warunków pracy na dotychczasowym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.
§ 3. (121) Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do pracodawcy w przypadku, gdy przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią wynikają z orzeczenia lekarskiego.
§ 4. W razie gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy, skrócenie czasu pracy lub przeniesienie pracownicy do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownicy przysługuje dodatek wyrównawczy.
§ 5. Pracownica w okresie zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy zachowuje prawo do dotychczasowego wynagrodzenia.
§ 6. Po ustaniu przyczyn uzasadniających przeniesienie pracownicy do innej pracy, skrócenie jej czasu pracy lub zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownicę przy pracy i w wymiarze czasu pracy określonych w umowie o pracę.
§ 7. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb wydawania zaświadczeń lekarskich stwierdzających przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią, uwzględniając zagrożenia dla jej zdrowia lub bezpieczeństwa występujące w środowisku pracy.
Art. 180. (122) § 1. (123) Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
1) 18 tygodni przy pierwszym porodzie,
2) 20 tygodni przy każdym następnym porodzie,
3) 28 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
§ 2. (124) Pracownicy, która wychowuje dziecko przysposobione lub która przyjęła dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej pełniącej zadania pogotowia rodzinnego, przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni również przy pierwszym porodzie.
§ 3. Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.
§ 4. Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania okresu ustalonego w § 1 i 2.
§ 5. Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu; w takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
§ 6. Pracownica zgłasza pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego, najpóźniej na 7 dni przed przystąpieniem do pracy; do wniosku dołącza się zaświadczenie pracodawcy zatrudniającego pracownika-ojca wychowującego dziecko, potwierdzające termin rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez pracownika, wskazany w jego wniosku o udzielenie urlopu, przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części urlopu macierzyńskiego przez pracownicę.
§ 7. W razie zgonu pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego, pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko przysługuje prawo do niewykorzystanej części tego urlopu.
Art. 180 1 . (125) § 1. W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.
§ 2. W razie zgonu dziecka po upływie 8 tygodni życia, pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Przepis § 1 zdanie drugie stosuje się.
Art. 181. W razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala.
Art. 182. Jeżeli matka rezygnuje z wychowywania dziecka i oddaje je innej osobie w celu przysposobienia lub do domu małego dziecka, nie przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.
Art. 183. (126) § 1. Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, ma prawo do 18 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. Przepisy art. 180 § 5-7 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Jeżeli pracownik, o którym mowa w § 1, przyjął dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, ma prawo do 8 tygodni urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.
Art. 183 1 . (127) § 1. Przy udzielaniu urlopu macierzyńskiego i urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego tydzień urlopu odpowiada 7 dniom kalendarzowym.
§ 2. Jeżeli pracownica nie korzysta z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu, pierwszym dniem urlopu macierzyńskiego jest dzień porodu.
Art. 184. (128) Za czas urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach i warunkach określonych odrębnymi przepisami.
Art. 185. § 1. Stan ciąży powinien być stwierdzony świadectwem lekarskim.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany udzielać pracownicy ciężarnej zwolnień od pracy na zalecone przez lekarza badania lekarskie przeprowadzane w związku z ciążą, jeżeli badania te nie mogą być przeprowadzone poza godzinami pracy. Za czas nieobecności w pracy z tego powodu pracownica zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Art. 186. (129) § 1. Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 4 roku życia. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.
§ 2. Pracownik mający okres zatrudnienia określony w § 1, bez względu na to, czy korzystał z urlopu wychowawczego przewidzianego w tym przepisie, może skorzystać z urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika.
§ 3. Rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogą jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy.
§ 4. Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika.
§ 5. Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 4 częściach.
Art. 186 1 . (130) § 1. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.
§ 2. W przypadku złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności.
Art. 186 2 . (131) § 1. W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
§ 2. W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się także w razie stwierdzenia przez pracodawcę, że z urlopu wychowawczego korzystają w tym samym czasie oboje rodzice lub opiekunowie dziecka; nie dotyczy to przypadku określonego w art. 186 § 3.
Art. 186 3 . (132) Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:
1) w każdym czasie - za zgodą pracodawcy,
2) po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy - najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.
Art. 186 4 . (133) Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu wychowawczego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem.
Art. 186 5 . (134) Okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Art. 186 6 . (135) Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki udzielania urlopu wychowawczego, w tym formę i termin złożenia wniosku w sprawie udzielenia urlopu, biorąc pod uwagę wymagania dotyczące zapewnienia normalnego toku pracy w zakładzie pracy, oraz dodatkowe wymagania dotyczące wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego, w przypadkach określonych w art. 186 § 2 i 3.
Art. 186 7 . (136) Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.
Art. 187. § 1. Pracownica karmiąca dziecko piersią ma prawo do dwóch półgodzinnych przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Pracownica karmiąca więcej niż jedno dziecko ma prawo do dwóch przerw w pracy, po 45 minut każda. Przerwy na karmienie mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie.
§ 2. Pracownicy zatrudnionej przez czas krótszy niż 4 godziny dziennie przerwy na karmienie nie przysługują. Jeżeli czas pracy pracownicy nie przekracza 6 godzin dziennie, przysługuje jej jedna przerwa na karmienie.
Art. 188. (137) Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy na 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
Art. 189. Prawo do zasiłku za czas nieobecności w pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem regulują odrębne przepisy.
Art. 189 1 . (138) Jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, z uprawnień określonych w art. 148 pkt 3, art. 178 § 2, art. 186 § 1 i 2, art. 186 1 -186 5 , art. 186 7 i art. 188 może korzystać jedno z nich.
DZIAŁ DZIEWIĄTY
ZATRUDNIANIE MŁODOCIANYCH
Rozdział I
Przepisy ogólne
Art. 190. (139) § 1. Młodocianym w rozumieniu kodeksu jest osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 lat.
§ 2. Zabronione jest zatrudnianie osoby, która nie ukończyła 16 lat.
Art. 191. § 1. Wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy:
1) (140) ukończyli co najmniej gimnazjum,
2) przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
§ 2. Młodociany nie posiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.
§ 3. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zasady i warunki odbywania przygotowania zawodowego oraz zasady wynagradzania młodocianych w tym okresie.
§ 4. (141) (skreślony).
§ 5. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej może w drodze rozporządzenia określić przypadki, w których wyjątkowo jest dopuszczalne:
1) (142) zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum,
2) zwolnienie młodocianych nie posiadających kwalifikacji zawodowych od odbycia przygotowania zawodowego,
3) (143) zatrudnianie osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum,
4) (144) zatrudnianie osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum.
Art. 192. Pracodawca jest obowiązany zapewnić młodocianym pracownikom opiekę i pomoc, niezbędną dla ich przystosowania się do właściwego wykonywania pracy.
Art. 193. Pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję pracowników młodocianych.
Rozdział II
Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę w celu przygotowania zawodowego
Art. 194. Do zawierania i rozwiązywania z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego mają zastosowanie przepisy kodeksu dotyczące umów o pracę na czas nie określony ze zmianami przewidzianymi w art. 195 i 196.
Art. 195. § 1. Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności:
1) rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
2) czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
3) sposób dokształcania teoretycznego,
4) wysokość wynagrodzenia.
§ 2. Rada Ministrów może w drodze rozporządzenia określić przypadki, w których jest dopuszczalne zawieranie na czas określony umów o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Art. 196. Rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego dopuszczalne jest tylko w razie:
1) niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
2) ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
3) reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,
4) stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.
Rozdział III
Dokształcanie
Art. 197. (145) § 1. Pracownik młodociany jest obowiązany dokształcać się do ukończenia 18 lat.
§ 2. W szczególności pracownik młodociany jest obowiązany:
1) do dokształcania się w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum, jeżeli szkoły takiej nie ukończył,
2) do dokształcania się w zakresie szkoły ponadgimnazjalnej lub w formach pozaszkolnych.
Art. 198. Pracodawca jest obowiązany zwolnić młodocianego od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych w związku z dokształcaniem się.
Art. 199. Jeżeli młodociany nie ukończył przygotowania zawodowego przed osiągnięciem 18 lat, obowiązek dokształcania się, stosownie do przepisów art. 197, może być przedłużony do czasu ukończenia przygotowania zawodowego.
Art. 200. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej może w drodze rozporządzenia określić przypadki, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zwolnienie młodocianych od obowiązku dokształcania się.
Rozdział IIIa (146)
Zatrudnianie młodocianych w innym celu niż przygotowanie zawodowe
Art. 200 1 . § 1. Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac.
§ 2. Praca lekka nie może powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego, a także nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.
§ 3. Wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 204.
§ 4. Wykaz lekkich prac ustala pracodawca w regulaminie pracy. Pracodawca, który nie ma obowiązku wydania regulaminu, ustala wykaz lekkich prac w osobnym akcie.
§ 5. Pracodawca jest obowiązany zapoznać młodocianego z wykazem lekkich prac przed rozpoczęciem przez niego pracy.
Art. 200 2 . § 1. Pracodawca ustala wymiar i rozkład czasu pracy młodocianego zatrudnionego przy lekkiej pracy, uwzględniając tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego.
§ 2. Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin. W dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 2 godzin.
§ 3. Wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Dobowy wymiar czasu pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może jednak przekraczać 6 godzin.
§ 4. Wymiar czasu pracy określony w § 2 i 3 obowiązuje także w przypadku, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Przed nawiązaniem stosunku pracy pracodawca ma obowiązek uzyskania od młodocianego oświadczenia o zatrudnieniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy.
Rozdział IV
Szczególna ochrona zdrowia
Art. 201. § 1. Młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia.
§ 2. Jeżeli lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy, a gdy nie ma takiej możliwości, niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Przepis art. 51 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. (147) Pracodawca jest obowiązany przekazać informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami również przedstawicielowi ustawowemu młodocianego.
Art. 202. § 1. Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę.
§ 2. Czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.
§ 3. (148) Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.
§ 3 1 . (149) Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.
§ 4. (skreślony).
Art. 203. § 1. Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.
§ 1 1 . (150) Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22 00 a 6 00 . W przypadkach określonych w art. 191 § 5 pora nocna przypada pomiędzy godzinami 20 00 a 6 00 .
§ 2. (151) Przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.
§ 3. (152) Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.
Art. 204. § 1. Nie wolno zatrudniać młodocianych przy pracach wzbronionych, których wykaz ustala w drodze rozporządzenia Rada Ministrów.
§ 2. (skreślony).
§ 3. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może zezwolić na zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac wzbronionych, jeżeli jest to potrzebne do odbycia przygotowania zawodowego, określając jednocześnie warunki zapewniające szczególną ochronę zdrowia młodocianych zatrudnionych przy tych pracach.
Rozdział V
Urlopy wypoczynkowe
Art. 205. § 1. Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych.
§ 2. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
§ 3. (153) Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych. Młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu, o którym mowa w § 1 i 2, pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych.
§ 4. Pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
§ 5. W sprawach nie uregulowanych przepisami niniejszego rozdziału do urlopów przysługujących młodocianym stosuje się przepisy działu siódmego.
Rozdział VI
Rzemieślnicze przygotowanie zawodowe
Art. 206. § 1. Przepisy art. 190-205 stosuje się odpowiednio do młodocianych zatrudnionych na podstawie umowy o przygotowanie zawodowe u pracodawców będących rzemieślnikami, z zastrzeżeniem odrębności określonych na podstawie § 2.
§ 2. Minister Pracy i Polityki Socjalnej może określić, w drodze rozporządzenia, odrębności w zakresie sposobu prowadzenia przygotowania zawodowego u pracodawców będących rzemieślnikami oraz trybu przeprowadzania egzaminów stwierdzających kwalifikacje zawodowe po zakończeniu tego przygotowania.
DZIAŁ DZIESIĄTY
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
Rozdział I
Podstawowe obowiązki pracodawcy
Art. 207. § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
3) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
4) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.
§ 3. Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 208. § 1. W razie gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców, pracodawcy ci mają obowiązek:
1) współpracować ze sobą,
2) wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu,
3) ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla zdrowia lub życia pracowników.
§ 2. Wyznaczenie koordynatora, o którym mowa w § 1, nie zwalnia poszczególnych pracodawców z obowiązku zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionym przez nich pracownikom.
Art. 209. § 1. (154) Pracodawca rozpoczynający działalność jest obowiązany, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności, zawiadomić na piśmie właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności.
§ 2. (155) Obowiązek, o którym mowa w § 1, ciąży na pracodawcy odpowiednio w razie zmiany miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, zwłaszcza zmiany technologii lub profilu produkcji, jeżeli zmiana technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników.
§ 3. (156) (skreślony).
§ 4. (157) Właściwy okręgowy inspektor pracy lub właściwy państwowy inspektor sanitarny może zobowiązać pracodawcę prowadzącego działalność powodującą szczególne zagrożenia dla zdrowia lub życia pracowników do okresowej aktualizacji informacji, o której mowa w § 1.
Rozdział II
Prawa i obowiązki pracownika
Art. 210. § 1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
§ 2. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
§ 3. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
§ 4. Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.
§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.
§ 6. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.
Art. 211. Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:
1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych,
3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem,
5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,
7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 212. Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana:
1) organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
3) organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy,
4) dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego, a także o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowanie zgodnie z przeznaczeniem,
5) egzekwować przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
6) zapewniać wykonanie zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Rozdział III
Obiekty budowlane i pomieszczenia pracy
Art. 213. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców, zgodnie z odrębnymi przepisami.
§ 2. Obiekt budowlany, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinien spełniać wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 3. Przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, powinna uwzględniać poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 4. Przepisy § 1-3 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy budowa lub przebudowa dotyczy części obiektu budowlanego, w której znajdują się pomieszczenia pracy.
Art. 214. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywanych prac i liczby zatrudnionych pracowników.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany utrzymywać obiekty budowlane i znajdujące się w nich pomieszczenia pracy, a także tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Rozdział IV
Maszyny i inne urządzenia techniczne
Art. 215. § 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne powinny być tak konstruowane i budowane, aby:
1) zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, szkodliwymi wstrząsami, działaniem wibracji i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy,
2) uwzględniały zasady ergonomii.
§ 2. Konstruktor oraz producent maszyn i innych urządzeń technicznych ponoszą odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków, o których mowa w § 1, określoną w odrębnych przepisach.
Art. 216. § 1. Maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w art. 215 § 1, wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia.
§ 2. W przypadku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia należy do obowiązków pracodawcy.
Art. 217. (158) Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach.
Art. 218. Przepisy art. 215 i 217 stosuje się odpowiednio do narzędzi pracy.
Art. 219. Przepisy art. 215 i 217 nie naruszają wymagań określonych przepisami dotyczącymi maszyn i innych urządzeń technicznych:
1) będących środkami transportu kolejowego, samochodowego, morskiego, wodnego śródlądowego i lotniczego,
2) podlegających przepisom o dozorze technicznym,
3) podlegających przepisom Prawa geologicznego i górniczego,
4) podlegających przepisom obowiązującym w jednostkach podległych Ministrom Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych i Administracji,
5) podlegających przepisom Prawa atomowego.
Rozdział V
Czynniki oraz procesy pracy stwarzające szczególne zagrożenie dla zdrowia lub życia (159)
Art. 220. § 1. Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych.
§ 2. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz właściwymi ministrami określi, w drodze rozporządzenia:
1) wykaz jednostek upoważnionych do przeprowadzania badań materiałów i procesów technologicznych w celu ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia oraz zakres tych badań,
2) zakaz albo ograniczenie stosowania, obrotu lub transportu materiałów i procesów technologicznych ze względu na ich szkodliwość dla zdrowia albo uzależnienie ich stosowania, obrotu lub transportu od przestrzegania określonych warunków.
§ 3. (160) Przepisy § 2 nie dotyczą substancji i preparatów chemicznych.
Art. 221. § 1. (161) Niedopuszczalne jest stosowanie substancji i preparatów chemicznych nie oznakowanych w sposób widoczny, umożliwiający ich identyfikację.
§ 2. (162) Niedopuszczalne jest stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych bez posiadania aktualnego spisu tych substancji i preparatów oraz kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem.
§ 3. (163) Stosowanie niebezpiecznych substancji i niebezpiecznych preparatów chemicznych jest dopuszczalne pod warunkiem zastosowania środków zapewniających pracownikom ochronę ich zdrowia i życia.
§ 4. (164) Zasady klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych pod względem zagrożeń dla zdrowia lub życia, wykaz substancji niebezpiecznych, wymagania dotyczące kart charakterystyki substancji lub preparatów niebezpiecznych oraz sposób ich oznakowania określają odrębne przepisy.
§ 5. (165) (skreślony).
Art. 222. (166) § 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, pracodawca zastępuje te substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosuje inne dostępne środki ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
§ 2. Pracodawca rejestruje wszystkie rodzaje prac w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, określonymi w wykazie, o którym mowa w § 3, a także prowadzi rejestr pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
§ 3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, uwzględniając zróżnicowane właściwości substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, ich zastosowanie oraz konieczność podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed zagrożeniami wynikającymi z ich stosowania, określi, w drodze rozporządzenia:
1) wykaz substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym i sposób ich rejestrowania,
2) sposób prowadzenia rejestru prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami, preparatami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
3) sposób prowadzenia rejestru pracowników zatrudnionych przy tych pracach,
4) wzory dokumentów dotyczących narażenia pracowników na substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz sposób przechowywania i przekazywania tych dokumentów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania chorób zawodowych,
5) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez substancje, preparaty, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym,
6) warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia pracowników narażonych na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Art. 222 1 . (167) § 1. W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe - ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.
§ 2. Pracodawca prowadzi rejestr prac narażających pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych oraz rejestr pracowników zatrudnionych przy takich pracach.
§ 3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, uwzględniając zróżnicowane działanie czynników biologicznych na organizm człowieka oraz konieczność podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed zagrożeniami wynikającymi z wykonywania pracy w warunkach narażenia na działanie czynników biologicznych, określi, w drodze rozporządzenia:
1) klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych,
2) wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych,
3) szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne, w tym rodzaje środków niezbędnych do zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników narażonych na działanie tych czynników, zakres stosowania tych środków oraz warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia narażonych pracowników,
4) sposób prowadzenia rejestrów prac i pracowników, o których mowa w § 2, oraz sposób przechowywania i przekazywania tych rejestrów do podmiotów właściwych do rozpoznawania lub stwierdzania chorób zawodowych.
Art. 223. § 1. Pracodawca jest obowiązany chronić pracowników przed promieniowaniem jonizującym, pochodzącym ze źródeł sztucznych i naturalnych, występujących w środowisku pracy.
§ 2. Dawka promieniowania jonizującego pochodzącego ze źródeł naturalnych, otrzymywana przez pracownika przy pracy w warunkach narażenia na to promieniowanie, nie może przekraczać dawek granicznych, określonych w odrębnych przepisach dla sztucznych źródeł promieniowania jonizującego.
Art. 224. § 1. Pracodawca prowadzący działalność, która stwarza możliwość wystąpienia nagłego niebezpieczeństwa dla zdrowia lub życia pracowników, jest obowiązany podejmować działania zapobiegające takiemu niebezpieczeństwu.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, pracodawca jest obowiązany zapewnić:
1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczeństwa urządzenia i sprzęt ratowniczy oraz ich obsługę przez osoby należycie przeszkolone,
2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie naruszają wymagań, określonych w odrębnych przepisach, dotyczących katastrof i innych nadzwyczajnych zagrożeń.
Art. 225. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji.
§ 2. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje prac, o których mowa w § 1.
Rozdział VI
Profilaktyczna ochrona zdrowia
Art. 226. (168) Pracodawca:
1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Art. 227. § 1. Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności:
1) utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników,
2) przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.
§ 2. (169) Minister właściwy do spraw zdrowia, uwzględniając zróżnicowane działanie na organizm człowieka czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy oraz konieczność podjęcia niezbędnych środków zabezpieczających przed ich działaniem, określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów, o których mowa w § 1 pkt 2,
2) przypadki, w których jest konieczne prowadzenie pomiarów ciągłych,
3) wymagania, jakie powinny spełniać laboratoria wykonujące badania i pomiary,
4) sposób rejestrowania i przechowywania wyników tych badań i pomiarów,
5) wzory dokumentów oraz sposób udostępniania wyników badań i pomiarów pracownikom.
Art. 228. § 1. Prezes Rady Ministrów powoła, w drodze rozporządzenia, Międzyresortową Komisję do Spraw Najwyższych Dopuszczalnych Stężeń i Natężeń Czynników Szkodliwych dla Zdrowia w Środowisku Pracy, określi jej uprawnienia oraz sposób wykonywania zadań.
§ 2. Do zadań Komisji, o której mowa w § 1, należy:
1) przedkładanie Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej wniosków dotyczących wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy - do celów określonych w § 3,
2) inicjowanie prac badawczych niezbędnych do realizacji zadań, o których mowa w pkt 1.
§ 3. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, wykaz najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
Art. 229. § 1. (170) Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:
1) osoby przyjmowane do pracy,
2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.
Badaniom wstępnym nie podlegają jednak osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.
§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.
§ 3. (171) Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
§ 4. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.
§ 5. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:
1) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
2) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.
§ 6. Badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.
§ 7. Pracodawca jest obowiązany przechowywać orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5.
§ 8. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej określi w drodze rozporządzenia:
1) tryb i zakres badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz częstotliwość badań okresowych, a także sposób dokumentowania i kontroli badań lekarskich,
2) tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich do celów przewidzianych w Kodeksie pracy i w przepisach wydanych na jego podstawie,
3) zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w § 6 zdanie drugie,
4) dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną, o której mowa w § 6 zdanie drugie.
Art. 230. § 1. W razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy.
§ 2. Jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nie przekraczający 6 miesięcy.
Art. 231. (172) Pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego, przenosi do odpowiedniej pracy pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis art. 230 § 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 232. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.
Art. 233. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higienicznosanitarne oraz dostarczyć niezbędne środki higieny osobistej, a także zapewnić środki do udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.
Rozdział VII
Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
Art. 234. § 1. W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
§ 2. (173) Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.
§ 3. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy.
§ 4. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ponosi pracodawca.
Art. 235. § 1. (174) Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu organowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek rozpoznanej choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę.
§ 2. Obowiązek, o którym mowa w § 1, dotyczy także lekarza, który rozpoznał lub podejrzewa przypadek choroby zawodowej.
§ 3. W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:
1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
2) przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze,
3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
§ 4. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr zachorowań na choroby zawodowe i podejrzeń o takie choroby.
Art. 236. Pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.
Art. 237. § 1. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe zasady postępowania przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposób ich dokumentowania, a także zakres informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy,
2) wykaz chorób zawodowych,
3) szczegółowe zasady postępowania dotyczące zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach.
§ 2. (175) Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy zawierający dane dotyczące poszkodowanego, składu zespołu powypadkowego, wypadku i jego skutków, stwierdzenie, że wypadek jest lub nie jest wypadkiem przy pracy, oraz wnioski i zalecane środki profilaktyczne, a także pouczenie dla stron postępowania powypadkowego.
§ 3. (176) Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wzór statystycznej karty wypadku przy pracy, uwzględniając dane dotyczące pracodawcy, poszkodowanego, wypadku przy pracy, a także jego skutków oraz sposób i terminy jej sporządzania i przekazywania do właściwego urzędu statystycznego.
§ 4. (177) Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, a także prowadzenia rejestrów chorób zawodowych, uwzględniając w szczególności wzory dokumentów stosowanych w postępowaniu dotyczącym tych chorób oraz dane objęte rejestrem,
2) wytyczne diagnostyczno-orzecznicze i kryteria rozpoznawania chorób zawodowych, uwzględniając w szczególności rodzaj choroby oraz czynniki szkodliwe i uciążliwe wywołujące te choroby.
Art. 237 1 . (178) § 1. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową określoną w wykazie, o którym mowa w art. 237 § 1 pkt 2, przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego, określone w odrębnych przepisach.
§ 2. Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy, przysługuje od pracodawcy odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, z wyjątkiem utraty lub uszkodzenia pojazdów samochodowych oraz wartości pieniężnych.
Rozdział VIII
Szkolenie
Art. 237 2 . Minister Edukacji Narodowej jest obowiązany zapewnić uwzględnianie problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii w programach nauczania w szkołach, po uzgodnieniu zakresu tej problematyki z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej.
Art. 237 3 . § 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. (179) Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.
§ 2 1 . (180) Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.
§ 3. Szkolenia, o których mowa w § 2, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
Art. 237 4 . § 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.
§ 3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
Art. 237 5 . (181) Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, zakres tego szkolenia, wymagania dotyczące treści i realizacji programów szkolenia, sposób dokumentowania szkolenia oraz przypadki, w których pracodawcy lub pracownicy mogą być zwolnieni z określonych rodzajów szkolenia.
Rozdział IX
Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze
Art. 237 6 . § 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.
§ 2. (182) (skreślony).
§ 3. (183) Pracodawca jest obowiązany dostarczać pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności określone w odrębnych przepisach.
Art. 237 7 . § 1. Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:
1) jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu,
2) ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. (184) Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 3. Przepis § 2 nie dotyczy stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie lub skażenie odzieży i obuwia roboczego środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi.
§ 4. Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z § 2, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.
Art. 237 8 . § 1. (185) Pracodawca ustala rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne w związku z art. 237 6 § 1 i art. 237 7 § 1, oraz przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego.
§ 2. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, o których mowa w art. 237 6 § 1 i art. 237 7 § 1, stanowią własność pracodawcy.
Art. 237 9 . § 1. Pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie.
§ 3. (186) Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.
Art. 237 10 . § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, które w wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi lub promieniotwórczymi albo materiałami biologicznie zakaźnymi, były przechowywane wyłącznie w miejscu przez niego wyznaczonym.
§ 2. Powierzanie pracownikowi prania, konserwacji, odpylania i odkażania przedmiotów, o których mowa w § 1, jest niedopuszczalne.
Rozdział X
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
Art. 237 11 . (187) § 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać zadania tej służby, jeżeli:
1) zatrudnia do 10 pracowników albo
2) zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
§ 2. Pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby bhp, o którym mowa w § 1, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.
§ 3. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań tej służby, nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich następstw z powodu wykonywania zadań i uprawnień służby bhp.
§ 4. Właściwy inspektor pracy może nakazać utworzenie służby bhp, albo zwiększenie liczby pracowników tej służby, jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagrożeniami zawodowymi.
§ 5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy zakres działania, uprawnienia, organizację, liczebność i podporządkowanie służby bhp,
2) kwalifikacje wymagane do wykonywania zadań służby bhp.
Rozdział XI (188)
Konsultacje w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz komisja bezpieczeństwa i higieny pracy
Art. 237 11a . § 1. Pracodawca konsultuje z pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie działania związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, w szczególności dotyczące:
1) zmian w organizacji pracy i wyposażeniu stanowisk pracy, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji i preparatów chemicznych, jeżeli mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,
2) oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu określonych prac oraz informowania pracowników o tym ryzyku,
3) tworzenia służby bhp lub powierzania wykonywania zadań tej służby innym osobom oraz wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej pomocy,
4) przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,
5) szkolenia pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. Pracownicy lub ich przedstawiciele mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zawodowych.
§ 3. Pracodawca zapewnia odpowiednie warunki do przeprowadzania konsultacji, a zwłaszcza zapewnia, aby odbywały się w godzinach pracy. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w konsultacjach pracownicy lub ich przedstawiciele zachowują prawo do wynagrodzenia.
§ 4. Na umotywowany wniosek pracowników lub ich przedstawicieli dotyczący spraw zagrożenia zdrowia i życia pracowników inspektorzy pracy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzają kontrole oraz stosują środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy.
§ 5. U pracodawcy, u którego została powołana komisja bezpieczeństwa i higieny pracy - konsultacje, o których mowa w § 1, mogą być prowadzone w ramach tej komisji, natomiast uprawnienia, o których mowa w § 2 i 4, przysługują pracownikom lub ich przedstawicielom wchodzącym w skład komisji.
§ 6. Pracownicy lub ich przedstawiciele nie mogą ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla nich konsekwencji z tytułu działalności, o której mowa w § 1, 2 i 4. Dotyczy to również pracowników lub ich przedstawicieli, o których mowa w § 5.
Art. 237 12 . § 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "komisją bhp", jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji bhp wchodzą w równej liczbie przedstawiciele pracodawcy, w tym pracownicy służby bhp i lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, oraz przedstawiciele pracowników, w tym społeczny inspektor pracy.
§ 2. Przewodniczącym komisji bhp jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym - społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel pracowników.
Art. 237 13 . § 1. Zadaniem komisji bhp jest dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. Posiedzenia komisji bhp odbywają się w godzinach pracy, nie rzadziej niż raz na kwartał. Za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w posiedzeniach komisji bhp pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
§ 3. Komisja bhp w związku z wykonywaniem zadań wymienionych w § 1 korzysta z ekspertyz lub opinii specjalistów spoza zakładu pracy w przypadkach uzgodnionych z pracodawcą i na jego koszt.
Art. 237 13a . Przedstawiciele pracowników, o których mowa w art. 237 11a i art. 237 12 , są wybierani przez zakładowe organizacje związkowe, a jeżeli u pracodawcy takie organizacje nie działają - przez pracowników, w trybie przyjętym w zakładzie pracy.
Rozdział XII
Obowiązki organów sprawujących nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi
Art. 237 14 . Organy sprawujące nadzór nad przedsiębiorstwami lub innymi jednostkami organizacyjnymi państwowymi albo samorządowymi są obowiązane podejmować działania na rzecz kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w szczególności:
1) udzielać przedsiębiorstwom i jednostkom organizacyjnym pomocy przy wykonywaniu zadań z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) dokonywać, co najmniej raz w roku, oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach i jednostkach organizacyjnych oraz określać kierunki poprawy tego stanu,
3) w miarę potrzeb i możliwości - inicjować i prowadzić badania naukowe dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy.
Rozdział XIII
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące wykonywania prac w różnych gałęziach pracy
Art. 237 15 . § 1. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prac wykonywanych w różnych gałęziach pracy.
§ 2. Ministrowie właściwi dla określonych gałęzi pracy lub rodzajów prac w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej oraz Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określą, w drodze rozporządzenia, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące tych gałęzi lub prac.
DZIAŁ JEDENASTY
UKŁADY ZBIOROWE PRACY
Rozdział I
Przepisy ogólne
Art. 238. § 1. (189) Ilekroć w przepisach działu jest mowa o:
1) ponadzakładowej organizacji związkowej - należy przez to rozumieć organizację związkową będącą ogólnokrajowym związkiem zawodowym, zrzeszeniem (federacją) związków zawodowych lub ogólnokrajową organizacją międzyzwiązkową (konfederacją),
2) organizacji związkowej reprezentującej pracowników - należy przez to rozumieć organizację związkową zrzeszającą pracowników, dla których układ jest zawierany. Dotyczy to również zrzeszenia (federacji) związków zawodowych, w skład którego wchodzą te organizacje związkowe, a także ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji) zrzeszającej takie organizacje związkowe lub zrzeszenia (federacje) związków zawodowych.
§ 2. Przepisy rozdziału odnoszące się do:
1) układu - stosuje się odpowiednio do układu ponadzakładowego i układu zakładowego,
2) pracodawców - stosuje się odpowiednio do pracodawcy.
Art. 239. § 1. Układ zawiera się dla wszystkich pracowników zatrudnionych przez pracodawców objętych jego postanowieniami, chyba że strony w układzie postanowią inaczej.
§ 2. Układem mogą być objęte osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy; układem mogą być również objęci emeryci i renciści.
§ 3. (190) Układu nie zawiera się dla:
1) członków korpusu służby cywilnej,
2) pracowników urzędów państwowych zatrudnionych na podstawie mianowania i powołania,
3) pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru, mianowania i powołania w:
a) urzędach marszałkowskich,
b) starostwach powiatowych,
c) urzędach gminy,
d) biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego,
e) biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego,
4) sędziów i prokuratorów.
Art. 240. § 1. Układ określa:
1) warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy, z zastrzeżeniem § 3,
2) (191) wzajemne zobowiązania stron układu, w tym dotyczące stosowania układu i przestrzegania jego postanowień.
§ 2. Układ może określać inne sprawy poza wymienionymi w § 1, nie uregulowane w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący.
§ 3. (192) Układ nie może naruszać praw osób trzecich.
§ 4. (193) Zawarcie układu dla pracowników zatrudnionych w jednostkach budżetowych, zakładach budżetowych oraz gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych może nastąpić wyłącznie w ramach środków finansowych będących w ich dyspozycji, w tym wynagrodzeń określonych na podstawie odrębnych przepisów.
§ 5. (194) Wniosek o zarejestrowanie układu zawartego dla pracowników zatrudnionych w jednostkach budżetowych, zakładach budżetowych oraz gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych powinien zawierać oświadczenie organu, który utworzył dany podmiot lub przejął funkcje takiego organu, o spełnieniu wymogu, o którym mowa w § 4.
Art. 241. (skreślony).
Art. 241 1 . Strony, określając wzajemne zobowiązania przy stosowaniu układu, mogą w szczególności ustalić:
1) sposób publikacji układu i rozpowszechniania jego treści,
2) tryb dokonywania okresowych ocen funkcjonowania układu,
3) tryb wyjaśniania treści postanowień układu oraz rozstrzygania sporów między stronami w tym zakresie.
4) (195) (skreślony).
Art. 241 2 . § 1. Zawarcie układu następuje w drodze rokowań.
§ 2. Podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu jest obowiązany powiadomić o tym każdą organizację związkową reprezentującą pracowników, dla których ma być zawarty układ, w celu wspólnego prowadzenia rokowań przez wszystkie organizacje związkowe.
§ 3. Strona uprawniona do zawarcia układu nie może odmówić żądaniu drugiej strony podjęcia rokowań:
1) w celu zawarcia układu dla pracowników nie objętych układem,
2) w celu zmiany układu uzasadnionej istotną zmianą sytuacji ekonomicznej bądź finansowej pracodawców lub pogorszeniem się sytuacji materialnej pracowników,
3) jeżeli żądanie zostało zgłoszone nie wcześniej niż 60 dni przed upływem okresu, na jaki układ został zawarty, albo po dniu wypowiedzenia układu.
Art. 241 3 . § 1. Każda ze stron jest obowiązana prowadzić rokowania w dobrej wierze i z poszanowaniem słusznych interesów drugiej strony. Oznacza to w szczególności:
1) uwzględnianie postulatów organizacji związkowej uzasadnionych sytuacją ekonomiczną pracodawców,
2) powstrzymywanie się od wysuwania postulatów, których realizacja w sposób oczywisty przekracza możliwości finansowe pracodawców,
3) poszanowanie interesów pracowników nie objętych układem.
§ 2. Strony układu mogą określić tryb rozstrzygania kwestii spornych związanych z przedmiotem rokowań lub innych spornych zagadnień, które mogą wyłonić się w trakcie tych rokowań. W takim przypadku nie mają zastosowania przepisy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, chyba że strony postanowią o ich stosowaniu w określonym zakresie.
Art. 241 4 . § 1. Pracodawca jest obowiązany udzielić przedstawicielom związków zawodowych prowadzącym rokowania informacji o swojej sytuacji ekonomicznej w zakresie objętym rokowaniami i niezbędnym do prowadzenia odpowiedzialnych rokowań. Obowiązek ten dotyczy w szczególności informacji objętych sprawozdawczością Głównego Urzędu Statystycznego.
§ 2. Przedstawiciele związków zawodowych są obowiązani do nieujawniania uzyskanych od pracodawcy informacji, stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
§ 3. Na żądanie każdej ze stron może być powołany ekspert, którego zadaniem jest przedstawienie opinii w sprawach związanych z przedmiotem rokowań. Koszty ekspertyzy pokrywa strona, która żądała powołania eksperta, chyba że strony postanowią inaczej.
§ 4. Przepisy § 1-3 nie naruszają przepisów o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej.
Art. 241 5 . § 1. Układ zawiera się w formie pisemnej na czas nie określony lub na czas określony.
§ 2. W układzie ustala się zakres jego obowiązywania oraz wskazuje siedziby stron układu.
§ 3. Przed upływem terminu obowiązywania układu zawartego na czas określony strony mogą przedłużyć jego obowiązywanie na czas określony lub uznać układ za zawarty na czas nie określony.
Art. 241 6 . § 1. Treść postanowień układu wyjaśniają wspólnie jego strony.
§ 2. Wyjaśnienia treści postanowień układu, dokonane wspólnie przez strony układu, wiążą także strony, które zawarły porozumienie o stosowaniu tego układu. Wyjaśnienia udostępnia się stronom porozumienia.
Art. 241 7 . § 1. Układ rozwiązuje się:
1) na podstawie zgodnego oświadczenia stron,
2) z upływem okresu, na który został zawarty,
3) z upływem okresu wypowiedzenia dokonanego przez jedną ze stron.
§ 2. Oświadczenie stron o rozwiązaniu układu oraz wypowiedzenie układu następuje w formie pisemnej.
§ 3. Okres wypowiedzenia układu wynosi trzy miesiące kalendarzowe, chyba że strony w układzie postanowią inaczej.
§ 4. (196) (utracił moc).
§ 5. (197) (skreślony).
Art. 241 8 . (198) § 1. W okresie jednego roku od dnia przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę do pracowników stosuje się postanowienia układu, którym byli objęci przed przejściem zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej. Postanowienia tego układu stosuje się w brzmieniu obowiązującym w dniu przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę. Pracodawca może stosować do tych pracowników korzystniejsze warunki niż wynikające z dotychczasowego układu.
§ 2. Po upływie okresu stosowania dotychczasowego układu wynikające z tego układu warunki umów o pracę lub innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy stosuje się do upływu okresu wypowiedzenia tych warunków. Przepis art. 241 13 § 2 zdanie drugie stosuje się.
§ 3. Jeżeli w przypadkach, o których mowa w § 1, nowy pracodawca przejmuje również inne osoby objęte układem obowiązującym u dotychczasowego pracodawcy, stosuje postanowienia układu dotyczące tych osób przez okres jednego roku od dnia przejęcia.
§ 4. Jeżeli pracownicy przed ich przejęciem byli objęci układem ponadzakładowym, obowiązującym u nowego pracodawcy, przepisy § 1-3 stosuje się do układu zakładowego.
Art. 241 9 . § 1. Zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych. Do protokołów dodatkowych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące układu.
§ 2. Jeżeli układ został zawarty przez więcej niż jedną organizację związkową, przez okres jego obowiązywania wszelkie czynności dotyczące tego układu podejmują organizacje związkowe, które go zawarły, z zastrzeżeniem § 3 i 4.
§ 3. (199) Strony układu mogą wyrazić zgodę, aby w prawa i obowiązki strony wstąpiła organizacja związkowa, która nie zawarła układu.
§ 4. (200) Organizacja związkowa, która po zawarciu układu stała się reprezentatywna na podstawie art. 241 17 lub art. 241 25a § 1, może wstąpić w prawa i obowiązki strony układu, składając w tym celu oświadczenie stronom tego układu. Do zakładowej organizacji związkowej art. 241 25a § 3-5 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Informacja o wstąpieniu organizacji związkowej w prawa i obowiązki strony układu podlega zgłoszeniu do rejestru układów.
Art. 241 10 . § 1. Strony uprawnione do zawarcia układu mogą zawrzeć porozumienie o stosowaniu w całości lub w części układu, którego nie są stronami. Do porozumienia stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące układu.
§ 2. Organ rejestrujący porozumienie, o którym mowa w § 1, powiadamia strony układu o rejestracji tego porozumienia.
§ 3. Zmiana postanowień układu przez strony, które zawarły ten układ, nie powoduje zmian w treści porozumienia, o którym mowa w § 1.
Art. 241 11 . § 1. Układ podlega wpisowi do rejestru prowadzonego dla:
1) (201) układów ponadzakładowych przez ministra właściwego do spraw pracy,
2) układów zakładowych przez właściwego okręgowego inspektora pracy.
§ 2. Układ zawarty zgodnie z prawem podlega rejestracji w ciągu:
1) trzech miesięcy - w odniesieniu do układu ponadzakładowego,
2) jednego miesiąca - w odniesieniu do układu zakładowego
- od dnia złożenia wniosku w tej sprawie przez jedną ze stron układu.
§ 3. Jeżeli postanowienia układu są niezgodne z prawem, organ uprawniony do jego rejestracji może:
1) za zgodą stron układu wpisać układ do rejestru bez tych postanowień,
2) wezwać strony układu do dokonania w układzie odpowiednich zmian w terminie 14 dni.
§ 4. Jeżeli strony układu nie wyrażą zgody na wpisanie układu do rejestru bez postanowień niezgodnych z prawem lub nie dokonają w terminie odpowiednich zmian w układzie, organ uprawniony do rejestracji układu odmawia jego rejestracji.
§ 5. W ciągu 30 dni od dnia zawiadomienia o odmowie rejestracji przysługuje odwołanie:
1) (202) stronom układu ponadzakładowego - do Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie,
2) stronom układu zakładowego - do właściwego dla siedziby pracodawcy sądu rejonowego - sądu pracy.
Sąd rozpoznaje sprawę w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
§ 5 1 . (203) Osoba mająca interes prawny może, w terminie 90 dni od dnia zarejestrowania układu, wystąpić do organu, który układ zarejestrował, z zastrzeżeniem, że został on zawarty z naruszeniem przepisów o zawieraniu układów zbiorowych pracy. Zastrzeżenie powinno być złożone na piśmie i zawierać uzasadnienie.
§ 5 2 . (204) Organ rejestrujący w ciągu 14 dni po otrzymaniu zastrzeżenia, o którym mowa w § 5 1 , wzywa strony układu do przedstawienia dokumentów i złożenia wyjaśnień niezbędnych do rozpatrzenia zastrzeżenia.
§ 5 3 . (205) W razie stwierdzenia, że układ został zawarty z naruszeniem przepisów o zawieraniu układów zbiorowych pracy, organ rejestrujący wzywa strony układu do usunięcia tych nieprawidłowości, chyba że ich usunięcie nie jest możliwe.
§ 5 4 . (206) W razie gdy:
1) strony układu nie przedstawią w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni, dokumentów i wyjaśnień, o których mowa w § 5 2 , lub
2) strony układu w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni, nie usuną nieprawidłowości, o której mowa w § 5 3 , lub usunięcie tej nieprawidłowości nie jest możliwe,
organ rejestrujący wykreśla układ z rejestru układów. Przepis § 5 stosuje się odpowiednio.
§ 5 5 . (207) Warunki umów o pracę lub innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy, wynikające z układu wykreślonego z rejestru układów, obowiązują do upływu okresu wypowiedzenia tych warunków. Przepis art. 241 13 § 2 zdanie drugie stosuje się.
§ 6. (208) Minister właściwy do spraw pracy w celu zapewnienia jednolitych zasad rejestracji układów zbiorowych pracy i prowadzenia rejestru tych układów określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania w sprawie rejestracji układów zbiorowych pracy, w szczególności warunki składania wniosków o wpis do rejestru układów i o rejestrację układu, zakres informacji objętych tymi wnioskami oraz dokumenty dołączane do wniosków, skutki niezachowania wymogów dotyczących formy i treści wniosków, jak również tryb wykreślenia układu z rejestru, a także sposób prowadzenia rejestru układów i akt rejestrowych oraz wzory klauzul rejestracyjnych i kart rejestrowych.
Art. 241 12 . § 1. Układ wchodzi w życie w terminie w nim określonym, nie wcześniej jednak niż z dniem zarejestrowania.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany:
1) zawiadomić pracowników o wejściu układu w życie, o zmianach dotyczących układu oraz o wypowiedzeniu i rozwiązaniu układu,
2) dostarczyć zakładowej organizacji związkowej niezbędną liczbę egzemplarzy układu,
3) na żądanie pracownika udostępnić do wglądu tekst układu i wyjaśnić jego treść.
Art. 241 13 . § 1. Korzystniejsze postanowienia układu, z dniem jego wejścia w życie, zastępują z mocy prawa wynikające z dotychczasowych przepisów prawa pracy warunki umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy.
§ 2. (209) Postanowienia układu mniej korzystne dla pracowników wprowadza się w drodze wypowiedzenia pracownikom dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy. Przy wypowiedzeniu dotychczasowych warunków umowy o pracę lub innego aktu stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy nie mają zastosowania przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków takiej umowy lub aktu.
Rozdział II
Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy
Art. 241 14 . § 1. (210) Ponadzakładowy układ zbiorowy pracy, zwany dalej "układem ponadzakładowym", zawierają:
1) ze strony pracowników właściwy statutowo organ ponadzakładowej organizacji związkowej,
2) ze strony pracodawców właściwy statutowo organ organizacji pracodawców - w imieniu zrzeszonych w tej organizacji pracodawców.
§ 2. (211) (skreślony).
§ 3. (212) (skreślony).
Art. 241 14a . (213) § 1. W razie gdy ponadzakładowa organizacja związkowa reprezentująca pracowników, dla których ma być zawarty układ ponadzakładowy, wchodzi w skład zrzeszenia (federacji) związków zawodowych lub ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji), do zawarcia układu jest upoważniona, z zastrzeżeniem § 2, wyłącznie ta ponadzakładowa organizacja związkowa.
§ 2. Ogólnokrajowa organizacja międzyzwiązkowa (konfederacja) uczestniczy w rokowaniach i zawiera układ ponadzakładowy w miejsce wchodzących w jej skład ponadzakładowych organizacji związkowych, reprezentujących pracowników, dla których układ ten ma być zawarty i które uzyskały reprezentatywność na podstawie art. 241 17 § 3, jedynie w razie skierowania do niej umotywowanego pisemnego wniosku w tej sprawie przez co najmniej jedną z pozostałych ponadzakładowych organizacji związkowych prowadzących rokowania w sprawie zawarcia tego układu. Organizacja, do której skierowano wniosek, nie może odmówić przystąpienia do rokowań; odmowa skutkuje pozbawieniem reprezentatywności dla potrzeb określonego układu ponadzakładowego wszystkich organizacji, w miejsce których powinna wstąpić organizacja, do której skierowany został wniosek.
§ 3. W razie gdy organizacja pracodawców zrzeszająca pracodawców, którzy mają być objęci układem ponadzakładowym, wchodzi w skład federacji lub konfederacji, prawo do zawarcia układu przysługuje organizacji, w której pracodawcy są bezpośrednio zrzeszeni.
Art. 241 15 . Prawo wystąpienia z inicjatywą zawarcia układu ponadzakładowego przysługuje:
1) (214) organizacji pracodawców uprawnionej do zawarcia układu ze strony pracodawców,
2) każdej ponadzakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracowników, dla których ma być zawarty układ.
Art. 241 16 . (215) § 1. Jeżeli pracowników, dla których ma być zawarty układ ponadzakładowy, reprezentuje więcej niż jedna organizacja związkowa, rokowania w celu zawarcia układu prowadzi ich wspólna reprezentacja lub działające wspólnie poszczególne organizacje związkowe.
§ 2. Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu ponadzakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe przystąpią do rokowań w trybie określonym w § 1, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje związkowe, które przystąpiły do rokowań. Rokowania te są prowadzone w trybie określonym w § 1.
§ 3. Warunkiem prowadzenia rokowań, o których mowa w § 2, jest uczestniczenie w nich co najmniej jednej reprezentatywnej ponadzakładowej organizacji związkowej w rozumieniu art. 241 17 .
§ 4. Jeżeli przed zawarciem układu zostanie utworzona ponadzakładowa organizacja związkowa, ma ona prawo przystąpić do rokowań.
§ 5. Układ ponadzakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź co najmniej wszystkie reprezentatywne organizacje związkowe, w rozumieniu art. 241 17 , uczestniczące w rokowaniach.
Art. 241 17 . § 1. (216) Reprezentatywną organizacją związkową jest ponadzakładowa organizacja związkowa:
1) reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego lub
2) zrzeszająca co najmniej 10 % ogółu pracowników objętych zakresem działania statutu, nie mniej jednak niż dziesięć tysięcy pracowników, lub
3) zrzeszająca największą liczbę pracowników, dla których ma być zawarty określony układ ponadzakładowy.
§ 2. (217) Z wnioskiem o stwierdzenie reprezentatywności ponadzakładowa organizacja związkowa, o której mowa w § 1 pkt 2 i 3, występuje do Sądu Okręgowego w Warszawie, który wydaje w tej sprawie orzeczenie w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
§ 3. W przypadku stwierdzenia reprezentatywności ogólnokrajowej organizacji międzyzwiązkowej (konfederacji) z mocy prawa stają się reprezentatywne wchodzące w jej skład ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia (federacje) związków zawodowych.
Art. 241 18 . (218) § 1. Na wspólny wniosek organizacji pracodawców i ponadzakładowych organizacji związkowych, które zawarły układ ponadzakładowy, minister właściwy do spraw pracy może - gdy wymaga tego ważny interes społeczny - rozszerzyć, w drodze rozporządzenia, stosowanie tego układu w całości lub w części na pracowników zatrudnionych u pracodawcy nieobjętego żadnym układem ponadzakładowym, prowadzącego działalność gospodarczą taką samą lub zbliżoną do działalności pracodawców objętych tym układem, ustalonej na podstawie odrębnych przepisów dotyczących klasyfikacji działalności, po zasięgnięciu opinii tego pracodawcy lub wskazanej przez niego organizacji pracodawców oraz zakładowej organizacji związkowej - o ile taka działa u pracodawcy - a także opinii Komisji do Spraw Układów Zbiorowych Pracy powołanej na podstawie odrębnych przepisów.
§ 2. Wniosek o rozszerzenie stosowania układu ponadzakładowego powinien wskazywać nazwę pracodawcy i jego siedzibę, a także uzasadnienie potrzeby rozszerzenia stosowania układu ponadzakładowego oraz zawierać informacje i dokumenty niezbędne do stwierdzenia wymogów, o których mowa w § 1.
§ 3. Projekt rozporządzenia, o którym mowa w § 1, nie wymaga skierowania do zaopiniowania przez organizacje związkowe i organizacje pracodawców.
§ 4. Rozszerzenie stosowania układu ponadzakładowego obowiązuje nie dłużej niż do czasu objęcia pracodawcy innym układem ponadzakładowym.
§ 5. Do wniosku o uchylenie rozszerzenia stosowania układu stosuje się odpowiednio przepisy § 1-3 oraz art. 241 8 § 2.
Art. 241 19 . § 1. (219) W razie połączenia lub podziału organizacji związkowej lub organizacji pracodawców, która zawarła układ ponadzakładowy, jej prawa i obowiązki przechodzą na organizację powstałą w wyniku połączenia lub podziału.
§ 2. (220) W razie rozwiązania organizacji pracodawców lub wszystkich organizacji związkowych, będących stroną układu ponadzakładowego, pracodawca może odstąpić od stosowania układu ponadzakładowego w całości lub w części po upływie okresu co najmniej równego okresowi wypowiedzenia układu, składając stosowne oświadczenie na piśmie pozostałej stronie tego układu. Przepis art. 241 8 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 3. (221) (skreślony).
§ 4. (222) Informacje dotyczące spraw, o których mowa w § 1 i 2, podlegają zgłoszeniu do rejestru układów.
Art. 241 20 . (223) (skreślony).
Art. 241 21 . (224) (skreślony).
Rozdział III
Zakładowy układ zbiorowy pracy
Art. 241 22 . (225) (skreślony).
Art. 241 23 . (226) Zakładowy układ zbiorowy pracy, zwany dalej "układem zakładowym", zawiera pracodawca i zakładowa organizacja związkowa.
Art. 241 24 . Prawo wystąpienia z inicjatywą zawarcia układu zakładowego przysługuje:
1) pracodawcy,
2) każdej zakładowej organizacji związkowej.
Art. 241 25 . (227) § 1. Jeżeli pracowników, dla których ma być zawarty układ zakładowy, reprezentuje więcej niż jedna organizacja związkowa, rokowania w celu zawarcia układu prowadzi ich wspólna reprezentacja lub działające wspólnie poszczególne organizacje związkowe.
§ 2. Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu zakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe przystąpią do rokowań w trybie określonym w § 1, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje związkowe, które przystąpiły do rokowań. Rokowania te są prowadzone w trybie określonym w § 1.
§ 3. Warunkiem prowadzenia rokowań, o których mowa w § 2, jest uczestniczenie w nich co najmniej jednej reprezentatywnej zakładowej organizacji związkowej w rozumieniu przepisów art. 241 25a .
§ 4. Jeżeli przed zawarciem układu zostanie utworzona zakładowa organizacja związkowa, ma ona prawo przystąpić do rokowań.
§ 5. Układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź przynajmniej wszystkie reprezentatywne organizacje związkowe, w rozumieniu art. 241 25a , uczestniczące w rokowaniach.
Art. 241 25a . (228) § 1. Reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja związkowa:
1) będąca jednostką organizacyjną albo organizacją członkowską ponadzakładowej organizacji związkowej uznanej za reprezentatywną na podstawie art. 241 17 § 1 pkt 1, pod warunkiem że zrzesza ona co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, lub
2) zrzeszająca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy.
§ 2. Jeżeli żadna z zakładowych organizacji związkowych nie spełnia wymogów, o których mowa w § 1, reprezentatywną zakładową organizacją związkową jest organizacja zrzeszająca największą liczbę pracowników.
§ 3. Przy ustalaniu liczby pracowników zrzeszonych w zakładowej organizacji związkowej, o której mowa w § 1 i 2, uwzględnia się wyłącznie pracowników należących do tej organizacji przez okres co najmniej 6 miesięcy przed przystąpieniem do rokowań w sprawie zawarcia układu zakładowego. W razie gdy pracownik należy do kilku zakładowych organizacji związkowych, uwzględniony może być tylko jako członek jednej wskazanej przez niego organizacji związkowej.
§ 4. Zakładowa organizacja związkowa może przed zawarciem układu zakładowego zgłosić uczestnikom prowadzącym rokowania w sprawie zawarcia tego układu pisemne zastrzeżenie co do spełniania przez inną zakładową organizację związkową kryteriów reprezentatywności, o których mowa w § 1 i 2; prawo zgłoszenia zastrzeżenia przysługuje również pracodawcy.
§ 5. W przypadku, o którym mowa w § 4, zakładowa organizacja związkowa, wobec której zostało zgłoszone zastrzeżenie, występuje do sądu rejonowego - sądu pracy właściwego dla siedziby pracodawcy z wnioskiem o stwierdzenie jej reprezentatywności. Sąd wydaje w tej sprawie orzeczenie w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
Art. 241 26 . § 1. Postanowienia układu zakładowego nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż postanowienia obejmującego ich układu ponadzakładowego.
§ 2. (229) Układ zakładowy nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w rozumieniu art. 128 § 2 pkt 2, oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy.
Art. 241 27 . § 1. (230) Ze względu na sytuację finansową pracodawcy strony układu zakładowego mogą zawrzeć porozumienie o zawieszeniu stosowania u danego pracodawcy, w całości lub w części, tego układu oraz układu ponadzakładowego bądź jednego z nich, na okres nie dłuższy niż 3 lata. W razie gdy u pracodawcy obowiązuje jedynie układ ponadzakładowy, porozumienie o zawieszeniu stosowania tego układu lub niektórych jego postanowień mogą zawrzeć strony uprawnione do zawarcia układu zakładowego.
§ 2. (231) Porozumienie, o którym mowa w § 1, podlega zgłoszeniu do rejestru odpowiednio układów zakładowych lub układów ponadzakładowych. Ponadto informację o zawieszeniu stosowania układu ponadzakładowego strony porozumienia przekazują stronom tego układu.
§ 3. W zakresie i przez czas określony w porozumieniu, o którym mowa w § 1, nie stosuje się z mocy prawa wynikających z układu ponadzakładowego oraz z układu zakładowego warunków umów o pracę i innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy.
Art. 241 28 . (232) § 1. Układ zakładowy może obejmować więcej niż jednego pracodawcę, jeżeli pracodawcy ci wchodzą w skład tej samej osoby prawnej.
§ 2. Rokowania nad zawarciem układu zakładowego prowadzą:
1) właściwy organ osoby prawnej, o której mowa w § 1, oraz
2) wszystkie zakładowe organizacje związkowe działające u pracodawców, z zastrzeżeniem § 3.
§ 3. Jeżeli zakładowe organizacje związkowe należą do tego samego związku, federacji lub konfederacji, do prowadzenia rokowań w ich imieniu jest uprawniony organ wskazany przez ten związek, federację lub konfederację.
§ 4. Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu zakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe przystąpią do rokowań, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje związkowe, które do nich przystąpiły, pod warunkiem uczestniczenia w tych rokowaniach wszystkich organów, o których mowa w § 3, wskazanych przez ponadzakładowe organizacje związkowe reprezentujące pracowników zatrudnionych u pracodawców wchodzących w skład osoby prawnej, reprezentatywne w rozumieniu art. 241 17 § 1 pkt 1 i 2 oraz § 3.
§ 5. Układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź co najmniej wszystkie organy, o których mowa w § 3, wskazane przez ponadzakładowe organizacje związkowe reprezentujące pracowników zatrudnionych u pracodawców wchodzących w skład osoby prawnej, reprezentatywne w rozumieniu art. 241 17 § 1 pkt 1 i 2 oraz § 3.
§ 6. Przepisy § 1-5 stosuje się odpowiednio do jednostki nieposiadającej osobowości prawnej, w skład której wchodzi więcej niż jeden pracodawca.
Art. 241 29 . § 1. (233) (skreślony).
§ 2. W razie połączenia zakładowych organizacji związkowych, z których choćby jedna zawarła układ zakładowy, jej prawa i obowiązki przechodzą na organizację powstałą w wyniku połączenia.
§ 3. (234) W razie rozwiązania wszystkich organizacji związkowych, które zawarły układ zakładowy, pracodawca może odstąpić od stosowania tego układu w całości lub w części po upływie okresu co najmniej równego okresowi wypowiedzenia układu. Przepis art. 241 8 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 4. (235) (skreślony).
§ 5. (236) (skreślony).
Art. 241 30 . Przepisy rozdziału stosuje się odpowiednio do międzyzakładowej organizacji związkowej działającej u pracodawcy.
DZIAŁ DWUNASTY
ROZPATRYWANIE SPORÓW O ROSZCZENIA ZE STOSUNKU PRACY
Rozdział I
Przepisy ogólne
Art. 242. § 1. Pracownik może dochodzić swych roszczeń ze stosunku pracy na drodze sądowej.
§ 2. Przed skierowaniem sprawy na drogę sądową pracownik może żądać wszczęcia postępowania pojednawczego przed komisją pojednawczą.
Art. 243. Pracodawca i pracownik powinni dążyć do polubownego załatwienia sporu ze stosunku pracy.
Rozdział II
Postępowanie pojednawcze
Art. 244. § 1. W celu polubownego załatwiania sporów o roszczenia pracowników ze stosunku pracy mogą być powoływane komisje pojednawcze.
§ 2. (skreślony).
§ 3. Komisję pojednawczą powołują wspólnie pracodawca i zakładowa organizacja związkowa, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - pracodawca, po uzyskaniu pozytywnej opinii pracowników.
§ 4. (skreślony).
Art. 245. W trybie przewidzianym w art. 244 § 3 ustala się:
1) zasady i tryb powoływania komisji,
2) czas trwania kadencji,
3) liczbę członków komisji.
Art. 246. Członkiem komisji pojednawczej nie może być:
1) osoba zarządzająca, w imieniu pracodawcy, zakładem pracy,
2) główny księgowy,
3) radca prawny,
4) osoba prowadząca sprawy osobowe, zatrudnienia i płac.
Art. 247. Komisja pojednawcza wybiera ze swego grona przewodniczącego komisji oraz jego zastępców i ustala regulamin postępowania pojednawczego.
Art. 248. § 1. Komisja pojednawcza wszczyna postępowanie na wniosek pracownika zgłoszony na piśmie lub ustnie do protokołu. Na wniosku stwierdza się datę jego wpływu.
§ 2. Zgłoszenie przez pracownika wniosku do komisji pojednawczej przerywa bieg terminów, o których mowa w art. 264.
Art. 249. Komisja pojednawcza przeprowadza postępowanie pojednawcze w zespołach składających się co najmniej z 3 członków tej komisji.
Art. 250. (skreślony).
Art. 251. § 1. Komisja pojednawcza powinna dążyć, aby załatwienie sprawy w drodze ugody nastąpiło w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Termin zakończenia postępowania przed komisją pojednawczą stwierdza się w protokole posiedzenia zespołu.
§ 2. W sprawach dotyczących rozwiązania, wygaśnięcia lub nawiązania stosunku pracy, o których mowa w art. 264, wniosek do komisji pojednawczej wnosi się przed upływem terminów określonych w tym przepisie.
§ 3. W sprawach, o których mowa w § 2, postępowanie pojednawcze kończy się z mocy prawa z upływem 14 dni od dnia złożenia wniosku przez pracownika, a w innych sprawach - z upływem 30 dni od dnia złożenia wniosku.
Art. 252. Ugodę zawartą przed komisją pojednawczą wpisuje się do protokołu posiedzenia zespołu. Protokół podpisują strony i członkowie zespołu.
Art. 253. Niedopuszczalne jest zawarcie ugody, która byłaby sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.
Art. 254. Jeżeli postępowanie przed komisją pojednawczą nie doprowadziło do zawarcia ugody, komisja na żądanie pracownika, zgłoszone w terminie 14 dni od dnia zakończenia postępowania pojednawczego, przekazuje niezwłocznie sprawę sądowi pracy. Wniosek pracownika o polubowne załatwienie sprawy przez komisję pojednawczą zastępuje pozew. Pracownik zamiast zgłoszenia tego żądania może wnieść pozew do sądu pracy na zasadach ogólnych.
Art. 255. § 1. W razie niewykonania ugody przez pracodawcę podlega ona wykonaniu w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego , po nadaniu jej przez sąd pracy klauzuli wykonalności.
§ 2. Sąd pracy odmówi nadania klauzuli wykonalności, jeżeli ze złożonych akt komisji wynika, że ugoda jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Nie wyklucza to możliwości dochodzenia ustalenia niezgodności ugody z prawem lub zasadami współżycia społecznego na zasadach ogólnych.
Art. 256. Pracownik może wystąpić do sądu pracy w terminie 30 dni od dnia zawarcia ugody z żądaniem uznania jej za bezskuteczną, jeżeli uważa, że ugoda narusza jego słuszny interes. Jednakże w sprawach, o których mowa w art. 251 § 2, z żądaniem takim pracownik może wystąpić tylko przed upływem 14 dni od dnia zawarcia ugody.
Art. 257. Sprawowanie obowiązków członka komisji pojednawczej jest funkcją społeczną. Jednakże członek komisji pojednawczej zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas nie przepracowany w związku z udziałem w pracach komisji.
Art. 258. § 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić komisji pojednawczej warunki lokalowe oraz środki techniczne umożliwiające właściwe jej funkcjonowanie.
§ 2. Wydatki związane z działalnością komisji pojednawczej ponosi pracodawca. Wydatki te obejmują również równowartość utraconego wynagrodzenia za czas nie przepracowany przez pracownika w związku z udziałem w postępowaniu pojednawczym.
Art. 259-261. (skreślone).
Rozdział III
Sądy pracy
Art. 262. § 1. Spory o roszczenia ze stosunku pracy rozstrzygają:
1) sądy pracy - stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów rejonowych oraz
2) sądy pracy i ubezpieczeń społecznych - stanowiące odrębne jednostki organizacyjne sądów wojewódzkich,
zwane sądami pracy.
§ 2. Nie podlegają właściwości sądów pracy spory dotyczące:
1) ustanawiania nowych warunków pracy i płacy,
2) stosowania norm pracy,
3) pomieszczeń w hotelach pracowniczych.
§ 3. Zasady tworzenia sądów pracy, organizację i tryb postępowania przed tymi sądami regulują odrębne przepisy.
Art. 263. (237) (uchylony).
Art. 264. § 1. Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.
§ 2. Żądanie przywrócenia do pracy lub odszkodowania wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia lub od dnia wygaśnięcia umowy o pracę.
§ 3. Żądanie nawiązania umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o odmowie przyjęcia do pracy.
Art. 265. § 1. Jeżeli pracownik nie dokonał - bez swojej winy - w terminie czynności, o których mowa w art. 97 § 2 1 i w art. 264, sąd pracy na jego wniosek postanowi przywrócenie uchybionego terminu.
§ 2. Wniosek o przywrócenie terminu wnosi się do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. We wniosku należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające przywrócenie terminu.
Art. 266-280. (skreślone).
DZIAŁ TRZYNASTY
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WYKROCZENIA PRZECIWKO PRAWOM PRACOWNIKA
(oznaczenie oraz tytuł rozdziału I skreślone) (238)
Art. 281. (239) Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu:
1) zawiera umowę cywilnoprawną w warunkach, w których zgodnie z art. 22 § 1 powinna być zawarta umowa o pracę,
2) nie potwierdza na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę,
3) wypowiada lub rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia, naruszając w sposób rażący przepisy prawa pracy,
4) stosuje wobec pracowników inne kary niż przewidziane w przepisach prawa pracy o odpowiedzialności porządkowej pracowników,
5) narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych,
6) nie prowadzi dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
7) pozostawia dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników w warunkach grożących uszkodzeniem lub zniszczeniem
- podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
Art. 282. § 1. (240) Kto, wbrew obowiązkowi:
1) nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń,
2) nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu,
3) nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy,
podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu pracy lub ugody zawartej przed komisją pojednawczą lub sądem pracy.
Art. 283. (241) § 1. Kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto:
1) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia w terminie 30 dni właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju, zakresie prowadzonej działalności, jak również o zmianie miejsca, rodzaju i zakresu prowadzonej działalności oraz o zmianie technologii, jeżeli zmiana technologii może powodować zwiększenie zagrożenia dla zdrowia pracowników,
2) wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, pozytywnie zaopiniowanych przez uprawnionych rzeczoznawców,
3) wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności,
4) wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności,
5) wbrew obowiązkowi stosuje:
a) materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
b) substancje i preparaty chemiczne nieoznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,
c) niebezpieczne substancje i niebezpieczne preparaty chemiczne nieposiadające kart charakterystyki tych substancji, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem,
6) wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób,
7) nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy,
8) utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań,
9) bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia.
Rozdział II (skreślony) (242)
DZIAŁ CZTERNASTY
PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ
Art. 291. § 1. Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.
§ 2. Jednakże roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody, wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia.
§ 2 1 . Przepis § 2 stosuje się także do roszczenia pracodawcy, o którym mowa w art. 61 1 oraz w art. 101 1 § 2.
§ 3. Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, do przedawnienia roszczenia o naprawienie tej szkody stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego .
§ 4. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.
§ 5. Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem organu powołanego do rozstrzygania sporów, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą w trybie określonym w kodeksie przed takim organem, ulega przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia lub zawarcia ugody.
Art. 292. Roszczenia przedawnionego nie można dochodzić, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeka się korzystania z przedawnienia; zrzeczenie dokonane przed upływem przedawnienia jest nieważne.
Art. 293. Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas trwania przeszkody, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może dochodzić przysługujących mu roszczeń przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów.
Art. 294. Przedawnienie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od dnia ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od dnia ustania przyczyny jego ustanowienia. Jeżeli termin przedawnienia wynosi 1 rok, jego bieg liczy się od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego albo od dnia, w którym ustała przyczyna jego ustanowienia.
Art. 295. § 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
2) przez uznanie roszczenia.
§ 2. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jeżeli przerwa biegu przedawnienia nastąpiła wskutek jednej z przyczyn przewidzianych w § 1 pkt 1, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie wszczęte w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, nie zostanie zakończone.
DZIAŁ CZTERNASTY a (243) (uchylony)
Art. 295 1 . (uchylony).
Art. 295 2 . (uchylony).
DZIAŁ PIĘTNASTY
PRZEPISY KOŃCOWE
Art. 296. (skreślony).
Art. 297. Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi w drodze rozporządzenia:
1) sposób ustalania wynagrodzenia:
a) przysługującego w okresie niewykonywania pracy,
b) stanowiącego podstawę ustalania wysokości kar pieniężnych, potrąceń, odszkodowań, odpraw pośmiertnych lub innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy,
2) sposób ustalania wysokości dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia.
Art. 298. (244) (uchylony).
Art. 298 1 . Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, zakres prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposób prowadzenia akt osobowych pracownika.
Art. 298 2 . Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, sposób usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz zakres przysługujących pracownikom zwolnień od pracy, a także przypadki, w których za czas nieobecności lub zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Art. 298 3 . (245) (uchylony).
Art. 299. (skreślony).
Art. 300. W sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego , jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Art. 301. § 1. Szczególne uprawnienia związane ze stosunkiem pracy osób powołanych do czynnej służby wojskowej i zwolnionych z tej służby normują przepisy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych.
§ 2. Okres czynnej służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakresie i na zasadach przewidzianych w przepisach, o których mowa w § 1.
Art. 302. (246) Do okresu zatrudnienia wlicza się okres służby w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Więziennej, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej w zakresie i na zasadach przewidzianych odrębnymi przepisami.
Art. 303. § 1. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zakres stosowania przepisów prawa pracy do osób wykonujących pracę nakładczą, ze zmianami wynikającymi z odmiennych warunków wykonywania tej pracy.
§ 2. Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, zakres stosowania przepisów prawa pracy do osób stale wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy lub umowa o pracę nakładczą, ze zmianami wynikającymi z odmiennych warunków wykonywania tej pracy.
Art. 304. § 1. (247) Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 § 2, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów nie będących jego pracownikami.
§ 3. (248) Obowiązki określone w art. 207 § 2 stosuje się odpowiednio do przedsiębiorców niebędących pracodawcami, organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne:
1) na innej podstawie niż stosunek pracy,
2) prowadzące na własny rachunek działalność gospodarczą.
§ 4. W razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.
§ 5. Minister Obrony Narodowej - w stosunku do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej, a Minister Sprawiedliwości - w stosunku do osób przebywających w zakładach karnych lub w zakładach poprawczych, w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej, określą, w drodze rozporządzeń, zakres stosowania do tych osób przepisów działu dziesiątego w razie wykonywania określonych zadań lub prac na terenie zakładu pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.
Art. 304 1 . (249) Obowiązki, o których mowa w art. 211, w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, ciążą również na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę, a także na osobach prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą, w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę.
Art. 304 2 . Do członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i współpracujących z nimi członków ich rodzin oraz członków spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych) stosuje się odpowiednio art. 208 § 1, art. 213 § 2, art. 217 § 2, art. 218, art. 220 § 1 i art. 221 § 1-3.
Art. 304 3 . Do osób fizycznych prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą stosuje się odpowiednio art. 208 § 1.
Art. 304 4 . Pracodawca jest obowiązany przydzielać niezbędną odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej osobom wykonującym krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których ich własna odzież może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności.
Art. 304 5 . (250) § 1. Wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia jest dozwolone wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową i wymaga uprzedniej zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tego dziecka, a także zezwolenia właściwego inspektora pracy.
§ 2. Właściwy inspektor pracy wydaje zezwolenie, o którym mowa w § 1, na wniosek podmiotu określonego w tym przepisie.
§ 3. Właściwy inspektor pracy odmawia wydania zezwolenia, jeżeli wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych w zakresie przewidzianym w § 1:
1) powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka,
2) zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego przez dziecko.
§ 4. Podmiot, o którym mowa w § 1, dołącza do wniosku o wydanie zezwolenia:
1) pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
2) opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
3) orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
4) jeżeli dziecko podlega obowiązkowi szkolnemu - opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.
§ 5. Zezwolenie, o którym mowa w § 1, powinno zawierać:
1) dane osobowe dziecka i jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna,
2) oznaczenie podmiotu prowadzącego działalność w zakresie przewidzianym w § 1,
3) określenie rodzaju pracy lub innych zajęć zarobkowych, które może wykonywać dziecko,
4) określenie dopuszczalnego okresu wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
5) określenie dopuszczalnego dobowego wymiaru czasu pracy lub innych zajęć zarobkowych,
6) inne niezbędne ustalenia, wymagane ze względu na dobro dziecka lub rodzaj, charakter albo warunki wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko.
§ 6. Na wniosek przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka właściwy inspektor pracy cofa wydane zezwolenie.
§ 7. Właściwy inspektor pracy cofa wydane zezwolenie z urzędu, jeżeli stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają warunkom określonym w wydanym zezwoleniu.
Art. 305. (skreślony).
________
1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:
1) dyrektywy 83/477/EWG z dnia 19 września 1983 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie azbestu w miejscu pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 8 dyrektywy 80/1107/EWG) (Dz. Urz. WE L 263 z 24.09.1983, z późn. zm.),
2) dyrektywy 86/188/EWG z dnia 12 maja 1986 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie hałasu w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 137 z 24.05.1986),
3) dyrektywy 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 183 z 29.06.1989),
4) dyrektywy 89/654/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscu pracy (pierwsza dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
5) dyrektywy 89/655/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. dotyczącej minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników podczas pracy (druga dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989, z późn. zm.),
6) dyrektywy 89/656/EWG z dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników korzystających z wyposażenia ochrony osobistej (trzecia dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 393 z 30.12.1989),
7) dyrektywy 90/269/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących ochrony zdrowia i bezpieczeństwa podczas ręcznego przemieszczania ciężarów w przypadku możliwości wystąpienia zagrożenia, zwłaszcza urazów kręgosłupa pracowników (czwarta szczegółowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
8) dyrektywy 90/270/EWG z dnia 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 156 z 21.06.1990),
9) dyrektywy 90/394/EWG z dnia 28 czerwca 1990 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych podczas pracy (szósta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 196 z 26.07.1990, z późn. zm.),
10) dyrektywy 91/322/EWG z dnia 29 maja 1991 r. w sprawie ustalenia indykatywnych wartości granicznych w wykonaniu dyrektywy 80/1107/EWG w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 177 z 05.07.1991),
11) dyrektywy 91/383/EWG z dnia 25 czerwca 1991 r. uzupełniającej środki mające wspierać poprawę bezpieczeństwa i zdrowia w pracy pracowników pozostających w stosunku pracy na czas określony lub w czasowym stosunku pracy (Dz. Urz. WE L 206 z 29.07.1991),
12) dyrektywy 91/533/EWG z dnia 14 października 1991 r. w sprawie obowiązku pracodawcy dotyczącym informowania pracowników o warunkach stosowanych do umowy lub stosunku pracy (Dz. Urz. WE L 288 z 08.07.1992),
13) dyrektywy 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wprowadzenia w życie minimalnych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach tymczasowych lub ruchomych budów (ósma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
14) dyrektywy 92/58/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących znaków bezpieczeństwa i/lub zdrowia w miejscu pracy (dziewiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992),
15) dyrektywy 92/85/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 348 z 28.11.1992),
16) dyrektywy 93/104/WE z dnia 23 listopada 1993 r. dotyczącej niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz. Urz. WE L 307 z 13.12.1993),
17) dyrektywy 94/33/WE z dnia 22 czerwca 1994 r. w sprawie ochrony pracy osób młodych (Dz. Urz. WE L 216 z 20.08.1994),
18) dyrektywy 96/34/WE z dnia 3 czerwca 1996 r. w sprawie Porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców /UNICE/, Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych /CEEP/ oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych /ETUC/ (Dz. Urz. WE L 145 z 19.06.1996),
19) dyrektywy 96/71/WE z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (Dz. Urz. WE L 18 z 21.01.1997),
20) dyrektywy 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotyczącej ciężaru dowodu w sprawach dyskryminacji ze względu na płeć (Dz. Urz. WE L 14 z 20.01.1998),
21) dyrektywy 98/24/WE z dnia 7 kwietnia 1998 r. w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym z czynnikami chemicznymi w miejscu pracy (czternasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 131 z 05.05.1998),
22) dyrektywy 99/70//WE z dnia 28 czerwca 1999 r. dotyczącej Porozumienia ramowego w sprawie pracy na czas określony, zawartego przez Europejską Unię Konfederacji Przemysłowych i Pracodawców (UNICE), Europejskie Centrum Przedsiębiorstw Publicznych (CEEP) oraz Europejską Konfederację Związków Zawodowych (ETUC) (Dz. Urz. WE L 175 z 10.07.1999),
23) dyrektywy 1999/92/WE z dnia 16 grudnia 1999 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (piętnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 23 z 28.01.2000),
24) dyrektywy 2000/34/WE z dnia 22 czerwca 2000 r. zmieniającej dyrektywę 93/104/WE dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy w celu objęcia sektorów i działalności wyłączonej z tej dyrektywy (Dz. Urz. WE L 195 z 01.08.2000),
25) dyrektywy 2000/39/WE z dnia 8 czerwca 2000 r. ustanawiającej pierwszą listę indykatywnych wartości granicznych narażenia na czynniki zewnętrzne podczas pracy - w związku z wykonaniem dyrektywy Rady 98/24/WE w sprawie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników przed ryzykiem związanym ze środkami chemicznymi w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 142 z 16.06.2000),
26) dyrektywy 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180 z 19.07.2000),
27) dyrektywy 2000/54/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (siódma dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 262 z 17.10.2000),
28) dyrektywy 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz. Urz. WE L 303 z 02.12.2000),
29) dyrektywy 2002/44/WE z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (wibracji) (szesnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 177 z 6.07.2002),
30) dyrektywy 2003/10/WE z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pracowników na ryzyko spowodowane czynnikami fizycznymi (hałasem) (siedemnasta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 42 z 15.02.2003).
Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie - z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej - dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej - wydanie specjalne. (251)
1) Art. 9 § 4:
- dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
2) Art. 9 1 dodany przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
3) Art. 9 1 § 4:
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 95 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
4) Art. 11 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
5) Art. 11 2 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
6) Art. 11 3 :
- zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
7) Art. 13 zmieniony przez art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U.02.200.1679) z dniem 1 stycznia 2003 r.
8) Art. 18 § 3:
- dodany przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
9) Rozdział IIa:
- dodany przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
10) Rozdział IIb według numeracji ustalonej przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
11) Art. 22 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
12) Art. 22 § 1 2 dodany przez art. 1 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
13) Art. 22 1 dodany przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
14) Z dniem 25 kwietnia 2005 r. art. 23 1 w zakresie, w jakim pomija współodpowiedzialność Skarbu Państwa za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy powstałe przed przekształceniem statio fisci Skarbu Państwa - zakładu opieki zdrowotnej w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, został uznany za niezgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 kwietnia 2005 r. (Dz.U.05.68.610).
15) Art. 23 1 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
16) Art. 23 1 § 4 zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
17) Art. 23 1 § 6 dodany przez art. 1 pkt 8 lit. b) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
18) Art. 23 1a dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
19) Art. 23 1a § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
20) Art. 25 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
21) Art. 25 1 zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
22) Art. 29:
- zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U.06.133.935) z dniem 5 sierpnia 2006 r.
23) Art. 29 1:
- dodany przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U.06.133.935) z dniem 5 sierpnia 2006 r.
24) Art. 29 2 dodany przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
25) Art. 33 1 dodany przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
26) Art. 36 1 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
27) Art. 37 § 1:
- zmieniony przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 15 lit. a) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
28) Art. 37 § 2 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 15 lit. b) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
29) Art. 38 § 3 skreślony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
30) Art. 38 § 4 skreślony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
31) Art. 39:
- zmieniony przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 13 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U.04.120.1252) z dniem 1 czerwca 2004 r.
32) Art. 40 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
33) Art. 47 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
34) Art. 50 § 5 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
35) Art. 53 § 1 pkt 1 lit. b) zmieniona przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.05.10.71) z dniem 8 lutego 2005 r.
36) Art. 57 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
37) Art. 61 2 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
38) Art. 63 1 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
39) Rozdział IIa:
- dodany przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
- zmieniony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
40) Art. 67 2 § 1 pkt 7 zmieniony przez art. 3 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U.06.133.935) z dniem 5 sierpnia 2006 r.
41) Art. 67 2 § 2 zmieniony przez art. 3 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U.06.133.935) z dniem 5 sierpnia 2006 r.
42) Art. 67 4 dodany przez art. 3 pkt 4 ustawy z dnia 23 czerwca 2006 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U.06.133.935) z dniem 5 sierpnia 2006 r.
43) Art. 68 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 18 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
44) Art. 69 pkt 2 lit. b) uchylona przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
45) Art. 72 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
46) Oddział 3 zmieniony przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
47) Art. 77 1 zmieniony przez art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.120.1268) z dniem 30 marca 2001 r.
48) Art. 77 2 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 10 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
49) Art. 77 2 § 5 zmieniony przez art. 1 pkt 10 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
50) Art. 77 3 zmieniony przez art. 1 pkt 22 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
51) Art. 77 4 skreślony przez art. 11 pkt 3 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U.02.200.1679) z dniem 1 stycznia 2003 r.
52) Art. 77 5 :
- dodany przez art. 17 pkt 3 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.120.1268) z dniem 30 marca 2001 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
53) Art. 81 § 1 zmieniony przez art. 11 pkt 4 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U.02.200.1679) z dniem 1 stycznia 2003 r.
54) Art. 86 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
55) Art. 87 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 13 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
56) Art. 87 § 5 zmieniony przez art. 1 pkt 13 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
57) Od dnia 1 stycznia 1998 r. przepis § 5 - w części dotyczącej nagrody z zakładowego funduszu nagród - odnosi się do dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla pracowników jednostek sfery budżetowej, zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U.97.160.1080).
58) Art. 87 § 6 uchylony przez art. 1 pkt 23 lit. a) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
59) Art. 87 § 8 dodany przez art. 1 pkt 23 lit. b) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
60) Art. 87 1 dodany przez art. 1 pkt 24 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
61) Art. 88 ust. 1 zmieniony przez art. 21 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. (Dz.U.05.86.732) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 czerwca 2005 r.
62) Art. 91:
- zmieniony przez art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 126 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.04.99.1001) z dniem 1 czerwca 2004 r.
63) Art. 92 § 1:
- zmieniony przez art. 1 pkt 14 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
- zmieniony przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.05.10.71) z dniem 8 lutego 2005 r.
64) Art. 92 § 1 1 uchylony przez art. 1 pkt 26 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
65) Art. 92 § 4 zmieniony przez art. 1 pkt 14 lit. c) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
66) Art. 92 1 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
67) Art. 93 § 4 pkt 2 zmieniony przez art. 1 pkt 16 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
68) Art. 93 § 7 zmieniony przez art. 1 pkt 16 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
69) Art. 94 pkt 2a dodany przez art. 1 pkt 27 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
70) Art. 94 pkt 2b dodany przez art. 1 pkt 27 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
71) Art. 94 pkt 7 zmieniony przez art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
72) Art. 94 pkt 9b dodany przez art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 2 marca 2007 r. (Dz.U.07.64.426) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 kwietnia 2007 r.
73) Art. 94 1 :
- dodany przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 28 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
74) Art. 94 2 dodany przez art. 1 pkt 29 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
75) Art. 94 3 dodany przez art. 1 pkt 30 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
76) Art. 97 § 1 1 dodany przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
77) Art. 104 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 18 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
78) Art. 104 1 § 1 pkt 2 zmieniony przez art. 1 pkt 31 lit. a) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
79) Art. 104 1 § 1 pkt 3 skreślony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2001 r. (Dz.U.01.28.301) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 maja 2001 r.
80) Art. 104 1 § 1 pkt 5 zmieniony przez art. 1 pkt 31 lit. b) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
81) Art. 104 1 § 1 pkt 7a dodany przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
82) Art. 104 4 uchylony przez art. 1 pkt 32 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
83) Art. 105 zmieniony przez art. 1 pkt 33 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
84) Art. 107 uchylony przez art. 1 pkt 34 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
85) Art. 108 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 35 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
86) Art. 108 § 4 zmieniony przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
87) Art. 113 1 skreślony przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
88) Dział szósty zmieniony przez art. 1 pkt 36 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
89) Art. 130 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 października 2006 r. (Dz.U.06.217.1587) zmieniającej nin. ustawę z dniem 30 listopada 2006 r.
90) Art. 151 7 § 6 zmieniony przez art. 95 pkt 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
91) Art. 153 zmieniony przez art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
92) Art. 154:
- zmieniony przez art. 1 pkt 32 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 38 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
93) Art. 154 1 zmieniony przez art. 1 pkt 39 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
94) Art. 154 2 dodany przez art. 1 pkt 40 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
95) Art. 155 1 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 33 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
96) Art. 155 1 § 2 1 dodany przez art. 1 pkt 33 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
97) Art. 155 1 § 3 skreślony przez art. 1 pkt 33 lit. c) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
98) Art. 155 2 zmieniony przez art. 1 pkt 34 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
99) Art. 155 2a dodany przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. (Dz.U.06.217.1587) zmieniającej nin. ustawę z dniem 30 listopada 2006 r.
100) Art. 155 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 października 2006 r. (Dz.U.06.217.1587) zmieniającej nin. ustawę z dniem 30 listopada 2006 r.
101) Art. 159 uchylony przez art. 1 pkt 41 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
102) Art. 162 zmieniony przez art. 1 pkt 35 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
103) Art. 163 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 36 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
104) Art. 163 § 1 1 dodany przez art. 1 pkt 36 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
105) Art. 163 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
106) Art. 167 1 dodany przez art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
107) Art. 167 2 dodany przez art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
108) Art. 167 3 dodany przez art. 1 pkt 37 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
109) Art. 168 zmieniony przez art. 1 pkt 38 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2003 r.
110) Art. 171 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 42 lit. a) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
111) Art. 171 § 2 uchylony przez art. 1 pkt 42 lit. b) ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
112) Art. 171 § 3 dodany przez art. 1 pkt 39 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
113) Art. 172:
- zmieniony przez art. 1 pkt 40 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 43 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
114) Art. 172 1 dodany przez art. 1 pkt 44 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
115) Tytuł działu ósmego:
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 kwietnia 2001 r. (Dz.U.01.52.538) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 maja 2001 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
116) Art. 177 § 3 1 dodany przez art. 1 pkt 41 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
117) Art. 177 § 5 dodany przez art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
118) Art. 178 zmieniony przez art. 1 pkt 45 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
119) Art. 178 1 dodany przez art. 1 pkt 46 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
120) Art. 179 zmieniony przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
121) Art. 179 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 47 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
122) Art. 180:
- zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. (Dz.U.99.99.1152) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2000 r. Zobacz także art. 2 i 3 powołanej ustawy.
- zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
123) Art. 180 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U.06.221.1615) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 grudnia 2006 r.
124) Art. 180 § 2:
- zmieniony przez art. 1 pkt 48 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U.06.221.1615) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 grudnia 2006 r.
125) Art. 180 1 dodany przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
126) Art. 183:
- zmieniony przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 kwietnia 2001 r. (Dz.U.01.52.538) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 maja 2001 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 49 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U.06.221.1615) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 grudnia 2006 r.
127) Art. 183 1 dodany przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U.06.221.1615) zmieniającej nin. ustawę z dniem 19 grudnia 2006 r.
128) Art. 184 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. (Dz.U.01.154.1805) zmieniającej nin. ustawę z dniem 13 stycznia 2002 r.
129) Art. 186 zmieniony przez art. 1 pkt 50 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
130) Art. 186 1 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
131) Art. 186 2 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
132) Art. 186 3 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
133) Art. 186 4 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
134) Art. 186 5 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
135) Art. 186 6 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
136) Art. 186 7 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
137) Art. 188 zmieniony przez art. 1 pkt 52 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
138) Art. 189 1 § 1:
- zmieniony przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 53 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
139) Art. 190 zmieniony przez art. 5 pkt 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
140) Art. 191 § 1 pkt 1 zmieniony przez art. 5 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
141) Art. 191 § 4 skreślony przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
142) Art. 191 § 5 pkt 1 zmieniony przez art. 5 pkt 3 lit. b) tiret pierwsze ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
143) Art. 191 § 5 pkt 3 zmieniony przez art. 5 pkt 3 lit. b) tiret drugie ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
144) Art. 191 § 5 pkt 4 dodany przez art. 5 pkt 3 lit. b) tiret trzecie ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
145) Art. 197 zmieniony przez art. 5 pkt 4 ustawy z dnia 23 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.01.111.1194) z dniem 1 września 2002 r.
146) Rozdział IIIa dodany przez art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
147) Art. 201 § 3 dodany przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
148) Art. 202 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 16 lit. a) ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
149) Art. 202 § 3 1 dodany przez art. 1 pkt 16 lit. b) ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
150) Art. 203 § 1 1 dodany przez art. 1 pkt 17 lit. a) ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
151) Art. 203 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 17 lit. b) ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
152) Art. 203 § 3 dodany przez art. 1 pkt 17 lit. c) ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
153) Art. 205 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 43 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
154) Art. 209 § 1:
- zmieniony przez art. 1 pkt 44 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
- zmieniony przez art. 95 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
155) Art. 209 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 44 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
156) Art. 209 § 3 skreślony przez art. 1 pkt 44 lit. c) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
157) Art. 209 § 4 zmieniony przez art. 95 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
158) Art. 217 zmieniony przez art. 39 pkt 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2000 r. o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.43.489) z dniem 1 stycznia 2001 r.
159) Tytuł rozdziału V zmieniony przez art. 1 pkt 54 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
160) Art. 220 § 3 dodany przez art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.01.11.84) z dniem 15 lutego 2002 r.
161) Art. 221 § 1 zmieniony przez art. 41 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.01.11.84) z dniem 15 lutego 2002 r.
162) Art. 221 § 2:
- wchodzi w życie z dniem 11 września 1998 r., zgodnie z art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.96.24.110) oraz § 13 rozporządzenia z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia (Dz.U.97.105.671).
- zmieniony przez art. 41 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.01.11.84) z dniem 15 lutego 2002 r.
163) Art. 221 § 3 zmieniony przez art. 41 pkt 2 lit. c) ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.01.11.84) z dniem 15 lutego 2002 r.
164) Art. 221 § 4 zmieniony przez art. 41 pkt 2 lit. d) ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.01.11.84) z dniem 15 lutego 2002 r.
165) Art. 221 § 5 skreślony przez art. 41 pkt 2 lit. e) ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U.01.11.84) z dniem 15 lutego 2002 r.
166) Art. 222 zmieniony przez art. 1 pkt 55 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
167) Art. 222 1 dodany przez art. 1 pkt 56 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
168) Art. 226 zmieniony przez art. 1 pkt 57 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
169) Art. 227 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 58 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
170) Art. 229 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 45 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
171) Art. 229 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 45 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
172) Art. 231:
- zmieniony przez art. 1 pkt 46 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 59 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
173) Art. 234 § 2 zmieniony przez art. 95 pkt 4 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
174) Art. 235 § 1 zmieniony przez art. 95 pkt 5 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
175) Art. 237 § 2 zmieniony przez art. 17 pkt 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.120.1268) z dniem 30 marca 2001 r.
176) Art. 237 § 3 zmieniony przez art. 17 pkt 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.120.1268) z dniem 30 marca 2001 r.
177) Art. 237 § 4 zmieniony przez art. 17 pkt 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2000 r. o zmianie niektórych upoważnień ustawowych do wydawania aktów normatywnych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.120.1268) z dniem 30 marca 2001 r.
178) Art. 237 1 zmieniony przez art. 39 pkt 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.02.199.1673) z dniem 1 stycznia 2003 r.
179) Art. 237 3 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 47 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
180) Art. 237 3 § 2 1 dodany przez art. 1 pkt 60 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
181) Art. 237 5 zmieniony przez art. 1 pkt 61 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
182) Art. 237 6 § 2 skreślony przez art. 39 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 kwietnia 2000 r. o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.43.489) z dniem 1 stycznia 2001 r.
183) Art. 237 6 § 3 zmieniony przez art. 39 pkt 2 lit. b) ustawy z dnia 28 kwietnia 2000 r. o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw (Dz.U.00.43.489) z dniem 1 stycznia 2001 r.
184) Art. 237 7 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 62 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
185) Art. 237 8 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 63 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
186) Art. 237 9 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 48 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
187) Art. 237 11 :
- zmieniony przez art. 1 pkt 49 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 64 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
188) Rozdział XI zmieniony przez art. 1 pkt 65 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
189) Art. 238 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
190) Art. 239 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
191) Art. 240 § 1 pkt 2 zmieniony przez art. 1 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
192) Art. 240 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
193) Art. 240 § 4 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
194) Art. 240 § 5 dodany przez art. 1 pkt 51 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
195) Art. 241 1 pkt 4 skreślony przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
196) Art. 241 7 § 4 został uznany za niezgodny z art. 20 i 59 ust. 2 Konstytucji RP oraz z art. 4 Konwencji nr 98 Międzynarodowej Organizacji Pracy z dnia 1 lipca 1949 r. dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych (Dz.U.58.29.126) i z art. 6 ust. 2 Europejskiej Karty Społecznej z dnia 18 października 1961 r. (Dz.U.99.8.67), wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2002 r. (Dz.U.02.196.1660). Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc z dniem 26 listopada 2002 r.
197) Art. 241 7 § 5 skreślony przez art. 1 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
198) Art. 241 8 zmieniony przez art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
199) Art. 241 9 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
200) Art. 241 9 § 4 zmieniony przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
201) Art. 241 11 § 1 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
202) Art. 241 11 § 5 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. b) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
203) Art. 241 11 § 5 1 dodany przez art. 1 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
204) Art. 241 11 § 5 2 dodany przez art. 1 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
205) Art. 241 11 § 5 3 :
- dodany przez art. 1 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
- zmieniony przez art. 1 pkt 66 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
206) Art. 241 11 § 5 4 dodany przez art. 1 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
207) Art. 241 11 § 5 5 dodany przez art. 1 pkt 8 lit. c) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
208) Art. 241 11 § 6 zmieniony przez art. 1 pkt 8 lit. d) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
209) Art. 241 13 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 9 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
210) Art. 241 14 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 10 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
211) Art. 241 14 § 2 skreślony przez art. 1 pkt 10 lit. b) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
212) Art. 241 14 § 3 skreślony przez art. 2 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.00.19.239) z dniem 6 kwietnia 2000 r.
213) Art. 241 14a dodany przez art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
214) Art. 241 15 pkt 1 zmieniony przez art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
215) Art. 241 16 zmieniony przez art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
216) Art. 241 17 ust. 1 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zmianie ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.04.240.2407) z dniem 23 listopada 2004 r.
217) Art. 241 17 ust. 2 zmieniony przez art. 2 ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zmianie ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.04.240.2407) z dniem 23 listopada 2004 r.
218) Art. 241 18 zmieniony przez art. 1 pkt 15 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
219) Art. 241 19 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 16 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
220) Art. 241 19 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 16 lit. b) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
221) Art. 241 19 § 3 skreślony przez art. 1 pkt 16 lit. c) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
222) Art. 241 19 § 4 dodany przez art. 1 pkt 16 lit. d) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
223) Art. 241 20 skreślony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
224) Art. 241 21 skreślony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
225) Art. 241 22 skreślony przez art. 1 pkt 17 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
226) Art. 241 23 zmieniony przez art. 1 pkt 18 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
227) Art. 241 25 zmieniony przez art. 1 pkt 19 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
228) Art. 241 25a dodany przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
229) Art. 241 26 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 67 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
230) Art. 241 27 § 1 zmieniony przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
231) Art. 241 27 § 2 zmieniony przez art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
232) Art. 241 28 zmieniony przez art. 1 pkt 22 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
233) Art. 241 29 § 1 skreślony przez art. 1 pkt 23 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
234) Art. 241 29 § 3 zmieniony przez art. 1 pkt 23 lit. b) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
235) Art. 241 29 § 4 skreślony przez art. 1 pkt 23 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
236) Art. 241 29 § 5 skreślony przez art. 1 pkt 23 lit. a) ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz.U.00.107.1127) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2001 r.
237) Art. 263 uchylony przez art. 127 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.05.167.1398) z dniem 2 marca 2006 r.
238) Oznaczenie oraz tytuł rozdziału I skreślone przez art. 1 pkt 52 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. (Dz.U.02.135.1146) zmieniającej nin. ustawę z dniem 29 listopada 2002 r.
239) Art. 281 zmieniony przez art. 95 pkt 6 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
240) Art. 282 § 1 zmieniony przez art. 95 pkt 7 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
241) Art. 283 zmieniony przez art. 95 pkt 8 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
242) Rozdział II w dziale trzynastym skreślony przez art. 5 ustawy z dnia 28 sierpnia 1998 r. (Dz.U.98.113.717) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 września 1998 r.
243) Dział czternasty a uchylony przez art. 1 pkt 69 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
244) Art. 298 uchylony przez art. 1 pkt 70 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
245) Art. 298 3 :
- dodany przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. (Dz.U.01.128.1405) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2002 r.
- uchylony przez art. 29 ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U.03.166.1608) z dniem 1 stycznia 2004 r.
246) Art. 302:
- zmieniony przez art. 159 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz.U.02.74.676) z dniem 29 czerwca 2002 r.
- zmieniony przez art. 146 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U.06.104.708) z dniem 24 lipca 2006 r.
- zmieniony przez art. 10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz.U.06.104.711) z dniem 1 października 2006 r.
247) Art. 304 § 1 zmieniony przez art. 95 pkt 9 lit. a) ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
248) Art. 304 § 3 zmieniony przez art. 95 pkt 9 lit. b) ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
249) Art. 304 1:
- zmieniony przez art. 1 pkt 71 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2004 r.
- zmieniony przez art. 95 pkt 10 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U.07.89.589) z dniem 1 lipca 2007 r.
250) Art. 304 5 dodany przez art. 1 pkt 72 ustawy z dnia 14 listopada 2003 r. (Dz.U.03.213.2081) zmieniającej nin. ustawę z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.
251) Odnośnik nr 1 dodany przez art. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie i uchyleniu niektórych ustaw w związku z uzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej (Dz.U.04.96.959) z dniem 1 maja 2004 r.
<< WSTECZ
<SPIS TREŚCI>
Powyższe informacje aktualizowane są okresowo i mogą
być niezgodne z obowiązującym stanem prawnym. |
|